Frida Khalo – symbol feminizmu w świecie sztuki
Frida Kahlo stała się pierwszą współczesną meksykańską artystką, która na swoich obrazach pokazała poród i poronienie. Malować nauczyła się leżąc unieruchomiona w łóżku po wypadku. Stała się jedną z największych symboli feminizmu w sztuce XX wieku.
Postać Fridy Kahlo wtargnęła do mainstreamu przełamując schemat kobiety-malarki, obnażając całe cierpienie jakiego doświadczyła w swoim życiu. Stała się jedną z najbardziej znanych malarek na świecie. O Fridzie Kahlo pisano już wielokrotnie, biorąc pod lupę jej twórczość i życie.
W 2017 roku na wystawie w prac Fridy Kahlo i Diego Rivery w Poznaniu otwartej w CK Zamek pojawił się obraz Miłosny uścisk wszechświata: Ziemia (Meksyk), Ja, Diego i Pan Xolotl. Mimo, że nie wymienia się go wśród najbardziej znanych, jest jednym z bardziej wielowymiarowych.
Źródło: soy-como-el-viento.blogspot.com
Z łatwością możemy wskazać na obrazie Fridę Kahlo, przedstawioną w czerwonej sukni, z krwawiącym sercem. W jej ramionach znajduje się jej mąż Diego Rivera, przedstawiony jako nagie dziecko. U stóp artystki umieszczony został jej pies – Pan Xolotl.
Najbardziej intrygującym przedstawieniem na obrazie, równocześnie dość niezrozumiałym, jest posąg kobiety, trzymającej w ramionach małżonków. Sposób jej ukazania przypomina przedstawienia azteckich rzeźb bogiń. Trudno określić, do jakiej konkretnej postaci z mitologii azteckiej nawiązuje kobieta na obrazie. natomiast jest pewne, że poprzez tę postać Frida Kahlo ukazuje metafizyczne połączenie z Ziemią, która daje jej energię. Ziemia na obrazie przybiera rolę matki-karmicielki. Kahlo wielokrotnie posługuje się alegoryczną ikonografią przedstawiającą ziemię i źródło życia za pomocą ciała kobiety. W mitologii azteckiej to właśnie kobieta – bogini Coatlicue jest patronką Ziemi, dawczynią życia i śmierci.
Kahlo traktuje Ziemię jako swojego sprzymierzeńca, który dzieli się z nią swoją żeńską energią. Frida na tym obrazie utożsamia się z Matką Ziemią, która karmi i otacza opieką.
Kahlo identyfikowała kobiecość jedynie z macierzyństwem. Stawia ona kobietę w centrum wszechświata ukazując jej ogromną rolę i wartość bez względu na posiadanie dzieci. Sama nie posiadała dzieci, a temat utraconej ciąży poruszany był w jej sztuce wielokrotnie. Głęboko identyfikując się z Ziemią, Frida Kahlo podkreślała swoją własną rolę jako kobiety, która sama nie posiadając dzieci przyjmuje rolę opiekunki świata.
Feminizm w sztuce Khalo
Feminizm u Fridy Kahlo opiera się na ukazywaniu prawdy o cierpieniu i akcentowaniu wszelakich aspektów kobiecości. Nie boi się ona ukazać siebie jako słabej; i paradoksalnie z tego czerpie siłę. Indywidualny styl, naznaczony głębokimi wpływami kultury indiańskiej i unikalną kreską przedstawia kobietę w trudnych, lecz powszechnych sytuacjach życia, które do tej pory w sztuce stanowiły temat tabu. Frida Kahlo skupiając się na swoim cierpieniu w pewien sposób dystansuje się od niego, trwając pomimo bólu i poczucia skrzywdzenia. Kobieta u Fridy Kahlo nie jest przedstawiona jako figura, stoi w centrum wydarzeń swojego życia i pełni rolę pierwszoplanową we wszechświecie.
Badacze sztuki i życia Kahlo uważali, że nie mogła utrzymać ciąży w konsekwencji wypadku, którego doznała w wieku 18 lat. W tym roku Fernando Antelo, chirurg z Harbor UCLA Medical Center, na podstawie prac oraz życiorysu Kahlo uznał, że prawdopodobnie Kahlo cierpiała na syndrom Ashermana. Profesor uważa, że to właśnie przebicie macicy metalowym prętem w czasie wypadku tramwajowego spowodowało poważne uszkodzenie w ściance macicy, które powodowało poronienia. Potwierdza też fakt, że Kahlo poddała się co najmniej trzem zabiegom aborcji. Ten temat ten został poruszony przez profesor Gannit Ankari w biografii artystki. Uważa ona, że mimo ogromnego pragnienia posiadania dziecka Frida Kahlo decydowała się na zakończenie ciąży ze strachu przed odziedziczeniem przez dziecko epilepsji. Badaczka uważa, że niewątpliwe do tej decyzji przyczynił się także Diego Rivera, który znany był z dotychczasowego porzucania swoich ciężarnych partnerek.
Związek z Diego Riverą stanowi jedną z głównych osi w twórczości Fridy Kahlo
Ten motyw także pojawia się na obrazie, chociaż niedosłownie. Związek z Diego Riverą stanowi jedną z głównych osi w twórczości Fridy Kahlo. Ukazanie męża nagiego, skulonego niczym dziecko na kolanach autorki, nie tylko ukazuje niespełnioną potrzebę posiadania potomka. Artystka tworzy sobie z męża ekwiwalent dziecka, otaczając quasi- matczyną opieką. W ten sposób tłumaczy sama sobie, że jej mąż jest jak dziecko, którym musi się zająć. Stara się zrozumieć postawę Diego Rivery odrzucającego ewentualnego potomka. Jednocześnie Kahlo umieszcza na czole mężczyzny trzecie oko – symbol bóstwa i wszechwiedzy wywodzący się z kultury hinduskiej.
Nadanie mężczyźnie boskich insygniów w obrazie nie zaburza koncepcji kobiecej siły. Jest raczej symbolem ogromnej admiracji oraz tragicznej, wszechogarniającej miłości, jaką Frida Kahlo darzyła Diego Riverę. Przez ostatnie lata swojego życia w dzienniku określała męża mianem „bóstwa”. Obraz powstał w 1949 roku, po ponad 20 latach od pierwszego spotkania artystów. Znając historię tej relacji, można odnieść wrażenie, że przez miłość do Diego Rivery, Frida Kahlo dodawała sobie cierpienia. To nie jest jednak to, co przekazuje Miłosny uścisk wszechświata. To obraz stanowiący swego rodzaju ukoronowanie relacji małżonków i wyraz pogodzenia się z rzeczywistością. Frida Kahlo pokazuje na nim przede wszystkim tryumf miłości, która pomimo przeciwności znajduje się pod szczególną protekcją całego wszechświata.
________
Autorka: @Olga Grodecka
